Φωτοβολταϊκά συστήματα σε περιοχές εντός και εκτός σχεδίου, ενσωμάτωση σε κτήρια
Στη διευκόλυνση των μικροεπενδυτών και στον περιορισμό της γραφειοκρατίας, ώστε να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση μικρών εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε περιοχές εντός και εκτός σχεδίου, καθώς και στην ενσωμάτωσή τους σε κτήρια στοχεύουν δύο υπουργικές αποφάσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Οι αποφάσεις «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτήρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς» και «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε εκτός σχεδίου περιοχές», σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, θα προωθήσουν διεσπαρμένες εφαρμογές με έντονο επιδεικτικό χαρακτήρα και θα συμβάλλουν στην επίτευξη των εθνικών στόχων για ενίσχυση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Ειδικότερα, για τα φωτοβολταϊκά εκτός σχεδίου επιτρέπεται η εγκατάστασή τους σε εκτός σχεδίου περιοχές, με κάλυψη του γηπέδου μέχρι 60% και χωρίς να απαιτείται η αρτιότητα ή η οικοδομησιμότητα. Δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, ούτε έγκριση της αρμόδιας επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου ΕΠΑΕ . Το μόνο που χρειάζεται είναι η έκδοση μιας «Εγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας» που εκδίδεται από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας, με μόνα δικαιολογητικά μια σύντομη περιγραφή των εργασιών, καθώς και ένα τοπογραφικό σχέδιο με τη θέση εγκατάστασης του εξοπλισμού.
Για την ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών σε κτήρια επιτρέπεται σε δώματα, στέγες, σκίαστρα, προσόψεις, αλλά και σε ακάλυπτους χώρους εντός σχεδίου. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, στο εξής δεν θα απαιτείται η έκδοση «Εγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας» που ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά μόνο η κατάθεση εγγράφου γνωστοποίησης των εργασιών με την υπογραφή του ενδιαφερόμενου. Την ευθύνη της εγκατάστασης και της συμμόρφωσης ως προς τους στοιχειώδεις κανόνες ενσωμάτωσης που αναφέρονται έχει ο επιβλέπων μηχανικός.
Επιπρόσθετα για την προστασία περιοχών με ιδιαίτερη φυσιογνωμία ορίζεται ότι για την ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά κέντρα πόλεων και διατηρητέα κτήρια απαιτείται γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού & Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).
«Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτήρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς».
Αρθρο 1
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε περιοχές εντός σχεδίου και εντός οικισμών
Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου επιτρέπεται μετά από έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας στους ακάλυπτους χώρους των οικοπέδων που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου και εντός οικισμών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 23 του Κτηριοδομικού Κανονισμού περί φύτευσης οικοπέδων και υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών.
Για την εγκατάσταση των συστημάτων αυτών δεν απαιτείται η έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) με εξαίρεση: α) στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του Ν. 1577/1985, β) στις περιπτώσεις που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα και γ) στις περιπτώσεις που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε οικόπεδα όπου βρίσκονται διατηρητέα κτήρια, καθώς και σε παραδοσιακούς οικισμούς.
Αρθρο 2
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτήρια.
Επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτήρια μετά από έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας. Η έγκριση χορηγείται ύστερα από γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) ως προς την ένταξή τους στο χώρο, αν προβλέπονται στα σχετικά διατάγματα προστασίας παραδοσιακών οικισμών, ή αν επιτρέπονται από τους ειδικούς όρους δόμησης μεμονωμένων διατηρητέων κτηρίων, όπως προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών. Στις περιπτώσεις που απαιτείται έγκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού υποβάλλεται σκαρίφημα του χώρου τοποθέτησης των φωτοβολταϊκών στοιχείων και φωτογραφική τεκμηρίωση.
Αρθρο 3
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε κτήρια
1. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων ανεξαρτήτως ισχύος και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου πάνω σε κτήρια επιτρέπεται εφόσον γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1α' του άρθρου 16 του Ν. 1577/1985 στο δώμα ή τη στέγη νομίμως υφιστάμενου κτηρίου, συμπεριλαμβανομένων στεγάστρων βεραντών, προσόψεων και σκιάστρων, όπως αυτά ορίζονται στη διάταξη της παραγράφου 6 του άρθρου 11 του Ν. 1577/85 (ΦΕΚ Α' 210), όπως ισχύει, καθώς και βοηθητικών χώρων του κτηρίου, όπως αποθήκες και χώροι στάθμευσης, όπως ορίζονται στην παράγραφο 17γ του άρθρου 2 του ίδιου νόμου, υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων επί των δωμάτων των κτηρίων επιτρέπεται εφόσον δεν αντίκειται σε ειδικότερους όρους δόμησης που ισχύουν για την περιοχή.
2. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών στοιχείων και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου πάνω από την απόληξη του κλιμακοστασίου και του φρεατίου ανελκυστήρα.
3. Η διάταξη των φωτοβολταϊκών στοιχείων και των ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου δεν θα πρέπει να δημιουργεί χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης ή ημιυπαίθριο χώρο ή να εμποδίζει την απρόσκοπτη προσπέλαση σε κοινόχρηστους χώρους. Σε περίπτωση ορόφου σε υποχώρηση οι εγκαταστάσεις αυτές θα περιορίζονται στο περίγραμμα του ορόφου. Σε περίπτωση τοποθέτησης σε στέγη αυτή θα πρέπει να γίνεται εντός του περιγράμματος της στέγης, ακολουθώντας την κλίση της, ώστε να εξασφαλίζεται η αισθητική εικόνα του κτηρίου.
4. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα και τα ηλιακά συστήματα ψύξης και θέρμανσης χώρου θα πρέπει να αποτελούν ενιαίο σύνολο με τις υπόλοιπες κατασκευές βάσει του άρθρου 16 του Ν.1577/1985, εφόσον υπάρχουν, έτσι ώστε να μην προσβάλλεται η αισθητική του κτηρίου και του περιβάλλοντος.
5. Αν τα φωτοβολταϊκά συστήματα και τα ηλιακά συστήματα ψύξης και θέρμανσης χώρου τοποθετούνται στο δώμα του κτηρίου, οι αποστάσεις από το στηθαίο του δώματος θα πρέπει να είναι κατ' ελάχιστο 0,50 μ. για λόγους ασφαλείας.
6. Ειδικά για την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων πάνω σε κτήρια και για ισχύ μέχρι των 100KW δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, ούτε έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει έγγραφη γνωστοποίηση εργασιών και εκπόνησης της μελέτης εγκατάστασης και ενεργειακής απόδοσης των φωτοβολταϊκών συστημάτων στο διαχειριστή του δικτύου ή σε άλλο προμηθευτή που ηλεκτροδοτεί το κτήριο όπου εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό σύστημα, η οποία υπογράφεται από τον ενδιαφερόμενο και τον επιβλέποντα για την εγκατάσταση μηχανικό και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης που τους καθιστά υπεύθυνους κατά νόμο για την τήρηση των όρων της παρούσας απόφασης. Στις περιπτώσεις που απαιτείται η γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολεοδομικού Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) αυτή κατατίθεται μαζί με το έγγραφο γνωστοποίησης εργασιών.
Για τη σύνδεση με το διαχειριστή του δικτύου δεν απαιτείται αυτοψία ή άλλη ενέργεια της αρμόδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας.
7. Για την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων πάνω σε κτήρια για ισχύ μεγαλύτερη των 100 KW απαιτείται η έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ' αρ. 5219/04 (ΦΕΚ 114/Δ') Υπ. Απόφασης.
Αρθρο 4
Καταργούμενες διατάξεις.
Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργούνται οι διατάξεις:
α) της υπ' αριθμ. 1945/134/17.01.2003 απόφασης του γενικού γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ όπως τροποποιήθηκε με την Υπουργική Απόφαση 16094/2008 (ΦΕΚ Β' 917) κατά το μέρος που αφορούν εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων,
β) της υπ' αριθμ. 29107 Υ.Α. «Οροι εγκατάστασης Φ/Β Συστημάτων μέχρι 10 kw στα δώματα και τις στέγες των κτηρίων» (ΦΕΚ ΑΑΠ 344/2009),
γ) κάθε άλλη διάταξη αντίθετη με τις διατάξεις της παρούσας.
Αρθρο 5
Εναρξη ισχύος.
Η απόφαση αυτή ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσής της.
«Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ηλιακών συστημάτων σε γήπεδα και κτήρια σε εκτός σχεδίου περιοχές»
Αρθρο 1
Οροι εγκατάστασης
1. Σε γήπεδα που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών, ανεξαρτήτως ισχύος, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 17 της υπ' αριθμ. 49828/2008 Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β' 2464), όπως ισχύει. Δεν απαιτείται τα γήπεδα να είναι άρτια και οικοδομήσιμα, εκτός εάν ζητούνται δομικές κατασκευές πέραν των απολύτως αναγκαίων για την εγκατάσταση αυτή. Ως απολύτως αναγκαίες κατασκευές νοούνται: α) στυλίσκος μετρητής της ΔΕΗ, β) οικίσκος εγκατάστασης ηλεκτρονικού εξοπλισμού των Φ/Β συστημάτων που δύναται να είναι προκατασκευασμένος, με τις απολύτως αναγκαίες διαστάσεις και μέχρι εμβαδού 15 τ.μ., γ) περίφραξη για την προστασία της εγκατάστασης με συρματόπλεγμα μέχρι ύψους 2,5 μ. με συμπαγές τοιχίο μέχρι 30εκατοστά και δ) εγκατεστημένος εξοπλισμός Φ/Β συστημάτων των οποίων κανένα στοιχείο δεν υπερβαίνει τα 2,5 μ. από τη στάθμη του φυσικού ή τεχνητά διαμορφωμένου εδάφους των γηπέδων.
2. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν σε κάλυψη το 60% της επιφάνειας του γηπέδου. Ως κάλυψη νοείται η προβολή στο οριζόντιο επίπεδο του συνόλου των εγκαταστάσεων του φωτοβολταϊκού εξοπλισμού, ενώ δεν συνυπολογίζονται στην κάλυψη τα κενά μεταξύ των φωτοβολταϊκών συστοιχιών.
3. Σε περίπτωση ανέγερσης και άλλων χρήσεων δομικών κατασκευών εντός του γηπέδου (όπως κατοικία, γεωργικές αποθήκες κ.λπ.), αυτές συνυπολογίζονται στο παραπάνω καθοριζόμενο ποσοστό κάλυψης, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης για τις χρήσεις αυτές θα ισχύουν οι γενικοί της εκτός σχεδίου δόμησης ή οι τυχόν ειδικοί όροι και περιορισμοί που ισχύουν από άλλες ρυθμίσεις (Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης κ.λπ.).
4. Οι ελάχιστες αποστάσεις των εγκαταστάσεων και τυχόν οικίσκου της περίπτωσης β) της παραγράφου 1 που πρέπει να τηρούνται από τα όρια των γηπέδων ορίζονται στο διπλάσιο του ύψους της εγκατάστασης. Η ελάχιστη απόσταση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 2,5 μ.
5. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκατάσταση των Φ/Β συστημάτων είναι η απόδειξη της κυριότητας ή της νόμιμης κατοχής του γηπέδου εγκατάστασης, καθώς και της συμφωνίας του συνόλου τυχόν συνιδιοκτητών.
Αρθρο 2
Διαδικασία εγκατάστασης
1. Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, ανεξαρτήτως ισχύος, δεν απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, αλλά έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας που εκδίδεται από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ' αριθμ. 5219/3-2-2004 (ΦΕΚ Δ' 114) Υπουργικής Απόφασης όπως ισχύει. Η έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) απαιτείται ειδικά μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του Ν. 1577/1985, β) σε περίπτωση που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα και γ) σε κάθε περίπτωση που η εγκατάσταση προβλέπεται σε διατηρητέα κτήρια.
2. Οι διατάξεις του άρθρου 1 της υπ' αριθμ. 5219/3-2-2004 απόφασης (ΦΕΚ Δ' 114) τροποποιούνται ως εξής:
α) Η περίπτωση ιε) της παραγράφου 3 αντικαθίσταται ως εξής:
«ιε. Τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων, ηλιακών και φωτοβολταϊκών συστημάτων που εγκαθίστανται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις κείμενες σχετικές διατάξεις».
β) Μετά την παράγραφο 3 προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
4. Στην περίπτωση τοποθέτησης φωτοβολταϊκών συστημάτων μέχρι 100 kW σε γήπεδα που δεν βρίσκονται σε δάσος ή σε δασική έκταση σε ρέμα, στον αιγιαλό ή την παραλία, σε καθορισμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε περιοχή απολύτου προστασίας της φύσης, τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας είναι: α) σύντομη περιγραφή των εκτελούμενων εργασιών, που αφορούν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού, β) τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:5000 συντεταγμένο κατά τις ισχύουσες προδιαγραφές σε ψηφιακή μορφή και εξαρτημένο από το Εθνικό Σύστημα Αναφοράς ΕΓΣΑ87 και διάγραμμα κάλυψης όπου φαίνεται η θέση εγκατάστασης του σχετικού εξοπλισμού, γ) υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερόμενου στην οποία θα δηλώνεται ότι το ακίνητο στο οποίο προτίθεται να εγκαταστήσει το φωτοβολταϊκό σταθμό δεν βρίσκεται σε δάσος ή σε δασική έκταση, ρέμα, στον αιγιαλό ή την παραλία, σε καθορισμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε περιοχή απολύτου προστασίας της φύσης, δ) αποδεικτικό κοινοποίησης του αντιγράφου της παραπάνω υπεύθυνης δήλωσης και του τοπογραφικού σχεδίου, στο οικείο δασαρχείο ή κατά περίπτωση άλλη αρμόδια υπηρεσία, καθώς και στην υπηρεσία ΑΠΕ του άρθρου 11 του Ν. 3851/2010 (ΦΕΚ Α' 85), ε) έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) στις περιπτώσεις που αυτή απαιτείται.
Στις παραπάνω περιπτώσεις η Υπηρεσία ΑΠΕ μπορεί να ελέγχει αυτεπαγγέλτως ζητήματα που σχετίζονται με τον τόπο εγκατάστασης των Φ/Β σταθμών απευθύνοντας ερωτήματα στις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες. Στην περίπτωση αυτή σε είκοσι (20) ημέρες από την κοινοποίηση σε αυτήν της υπεύθυνης δήλωσης κοινοποιεί τα αποτελέσματα του ελέγχου στην αρμόδια για τη χορήγηση της έγκρισης πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου η τελευταία να προβεί στις νόμιμες ενέργειες.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης δεν είναι αληθές, πέραν των προβλεπόμενων συνεπειών εκ του λόγου αυτού επιβάλλονται και άλλες τυχόν προβλεπόμενες κυρώσεις στις σχετικές κείμενες διατάξεις».
3. Σε κτήρια που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίου, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ανεξαρτήτως ισχύος που δεν εντάσσονται στο Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων και ηλιακών συστημάτων ψύξης ή θέρμανσης χώρου, επιτρέπεται υπό τους όρους που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 7 του άρθρου 3 της υ.α. υπ' αριθμ... «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ηλιακών συστημάτων σε κτίρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς» (ΦΕΚ ...).
Ειδικότερα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτήρια ισχύος μεγαλύτερης από 10 kW εκτός σχεδίου πόλεως απαιτείται η συνυποβολή τοπογραφικού διαγράμματος και αντίγραφο της οικοδομικής άδειας.
Αρθρο 3
Καταργούμενες διατάξεις
Η υπ' αριθμ. 29116/2009 Υπουργική Απόφαση «Εγκριση ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης για την εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 1, 4 και 7 του από 24.5.1985 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ' 270), καθώς και ειδικές αποστάσεις από τα όρια των οικισμών κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 4 του ιδίου Π.Δ. και των διατάξεων του άρθρου 7 του από 24.4.1985 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ' 181)» (ΦΕΚ ΑΑΠ 344) και κάθε άλλη αντίθετη διάταξη με τις διατάξεις της παρούσας καταργείται.
Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η διαδικασία αδειοδότησης για φωτοβολταϊκά σε εντός και εκτός σχεδίου κτήρια, οικόπεδα και γήπεδα:
Οι αποφάσεις «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτήρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς» και «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε εκτός σχεδίου περιοχές», σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, θα προωθήσουν διεσπαρμένες εφαρμογές με έντονο επιδεικτικό χαρακτήρα και θα συμβάλλουν στην επίτευξη των εθνικών στόχων για ενίσχυση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Ειδικότερα, για τα φωτοβολταϊκά εκτός σχεδίου επιτρέπεται η εγκατάστασή τους σε εκτός σχεδίου περιοχές, με κάλυψη του γηπέδου μέχρι 60% και χωρίς να απαιτείται η αρτιότητα ή η οικοδομησιμότητα. Δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, ούτε έγκριση της αρμόδιας επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου ΕΠΑΕ . Το μόνο που χρειάζεται είναι η έκδοση μιας «Εγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας» που εκδίδεται από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας, με μόνα δικαιολογητικά μια σύντομη περιγραφή των εργασιών, καθώς και ένα τοπογραφικό σχέδιο με τη θέση εγκατάστασης του εξοπλισμού.
Για την ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών σε κτήρια επιτρέπεται σε δώματα, στέγες, σκίαστρα, προσόψεις, αλλά και σε ακάλυπτους χώρους εντός σχεδίου. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, στο εξής δεν θα απαιτείται η έκδοση «Εγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας» που ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά μόνο η κατάθεση εγγράφου γνωστοποίησης των εργασιών με την υπογραφή του ενδιαφερόμενου. Την ευθύνη της εγκατάστασης και της συμμόρφωσης ως προς τους στοιχειώδεις κανόνες ενσωμάτωσης που αναφέρονται έχει ο επιβλέπων μηχανικός.
Επιπρόσθετα για την προστασία περιοχών με ιδιαίτερη φυσιογνωμία ορίζεται ότι για την ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά κέντρα πόλεων και διατηρητέα κτήρια απαιτείται γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού & Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).
«Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτήρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς».
Αρθρο 1
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε περιοχές εντός σχεδίου και εντός οικισμών
Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου επιτρέπεται μετά από έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας στους ακάλυπτους χώρους των οικοπέδων που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου και εντός οικισμών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 23 του Κτηριοδομικού Κανονισμού περί φύτευσης οικοπέδων και υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών.
Για την εγκατάσταση των συστημάτων αυτών δεν απαιτείται η έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) με εξαίρεση: α) στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του Ν. 1577/1985, β) στις περιπτώσεις που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα και γ) στις περιπτώσεις που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε οικόπεδα όπου βρίσκονται διατηρητέα κτήρια, καθώς και σε παραδοσιακούς οικισμούς.
Αρθρο 2
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτήρια.
Επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτήρια μετά από έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας. Η έγκριση χορηγείται ύστερα από γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) ως προς την ένταξή τους στο χώρο, αν προβλέπονται στα σχετικά διατάγματα προστασίας παραδοσιακών οικισμών, ή αν επιτρέπονται από τους ειδικούς όρους δόμησης μεμονωμένων διατηρητέων κτηρίων, όπως προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών. Στις περιπτώσεις που απαιτείται έγκριση από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού υποβάλλεται σκαρίφημα του χώρου τοποθέτησης των φωτοβολταϊκών στοιχείων και φωτογραφική τεκμηρίωση.
Αρθρο 3
Οροι και διαδικασία εγκατάστασης σε κτήρια
1. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων ανεξαρτήτως ισχύος και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου πάνω σε κτήρια επιτρέπεται εφόσον γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1α' του άρθρου 16 του Ν. 1577/1985 στο δώμα ή τη στέγη νομίμως υφιστάμενου κτηρίου, συμπεριλαμβανομένων στεγάστρων βεραντών, προσόψεων και σκιάστρων, όπως αυτά ορίζονται στη διάταξη της παραγράφου 6 του άρθρου 11 του Ν. 1577/85 (ΦΕΚ Α' 210), όπως ισχύει, καθώς και βοηθητικών χώρων του κτηρίου, όπως αποθήκες και χώροι στάθμευσης, όπως ορίζονται στην παράγραφο 17γ του άρθρου 2 του ίδιου νόμου, υπό την προϋπόθεση της συμφωνίας του συνόλου των συνιδιοκτητών. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων επί των δωμάτων των κτηρίων επιτρέπεται εφόσον δεν αντίκειται σε ειδικότερους όρους δόμησης που ισχύουν για την περιοχή.
2. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών στοιχείων και ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου πάνω από την απόληξη του κλιμακοστασίου και του φρεατίου ανελκυστήρα.
3. Η διάταξη των φωτοβολταϊκών στοιχείων και των ηλιακών συστημάτων ψύξης και θέρμανσης χώρου δεν θα πρέπει να δημιουργεί χώρο κύριας ή βοηθητικής χρήσης ή ημιυπαίθριο χώρο ή να εμποδίζει την απρόσκοπτη προσπέλαση σε κοινόχρηστους χώρους. Σε περίπτωση ορόφου σε υποχώρηση οι εγκαταστάσεις αυτές θα περιορίζονται στο περίγραμμα του ορόφου. Σε περίπτωση τοποθέτησης σε στέγη αυτή θα πρέπει να γίνεται εντός του περιγράμματος της στέγης, ακολουθώντας την κλίση της, ώστε να εξασφαλίζεται η αισθητική εικόνα του κτηρίου.
4. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα και τα ηλιακά συστήματα ψύξης και θέρμανσης χώρου θα πρέπει να αποτελούν ενιαίο σύνολο με τις υπόλοιπες κατασκευές βάσει του άρθρου 16 του Ν.1577/1985, εφόσον υπάρχουν, έτσι ώστε να μην προσβάλλεται η αισθητική του κτηρίου και του περιβάλλοντος.
5. Αν τα φωτοβολταϊκά συστήματα και τα ηλιακά συστήματα ψύξης και θέρμανσης χώρου τοποθετούνται στο δώμα του κτηρίου, οι αποστάσεις από το στηθαίο του δώματος θα πρέπει να είναι κατ' ελάχιστο 0,50 μ. για λόγους ασφαλείας.
6. Ειδικά για την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων πάνω σε κτήρια και για ισχύ μέχρι των 100KW δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, ούτε έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει έγγραφη γνωστοποίηση εργασιών και εκπόνησης της μελέτης εγκατάστασης και ενεργειακής απόδοσης των φωτοβολταϊκών συστημάτων στο διαχειριστή του δικτύου ή σε άλλο προμηθευτή που ηλεκτροδοτεί το κτήριο όπου εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό σύστημα, η οποία υπογράφεται από τον ενδιαφερόμενο και τον επιβλέποντα για την εγκατάσταση μηχανικό και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης που τους καθιστά υπεύθυνους κατά νόμο για την τήρηση των όρων της παρούσας απόφασης. Στις περιπτώσεις που απαιτείται η γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολεοδομικού Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) αυτή κατατίθεται μαζί με το έγγραφο γνωστοποίησης εργασιών.
Για τη σύνδεση με το διαχειριστή του δικτύου δεν απαιτείται αυτοψία ή άλλη ενέργεια της αρμόδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας.
7. Για την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων πάνω σε κτήρια για ισχύ μεγαλύτερη των 100 KW απαιτείται η έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ' αρ. 5219/04 (ΦΕΚ 114/Δ') Υπ. Απόφασης.
Αρθρο 4
Καταργούμενες διατάξεις.
Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργούνται οι διατάξεις:
α) της υπ' αριθμ. 1945/134/17.01.2003 απόφασης του γενικού γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ όπως τροποποιήθηκε με την Υπουργική Απόφαση 16094/2008 (ΦΕΚ Β' 917) κατά το μέρος που αφορούν εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων,
β) της υπ' αριθμ. 29107 Υ.Α. «Οροι εγκατάστασης Φ/Β Συστημάτων μέχρι 10 kw στα δώματα και τις στέγες των κτηρίων» (ΦΕΚ ΑΑΠ 344/2009),
γ) κάθε άλλη διάταξη αντίθετη με τις διατάξεις της παρούσας.
Αρθρο 5
Εναρξη ισχύος.
Η απόφαση αυτή ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσής της.
«Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ηλιακών συστημάτων σε γήπεδα και κτήρια σε εκτός σχεδίου περιοχές»
Αρθρο 1
Οροι εγκατάστασης
1. Σε γήπεδα που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών, ανεξαρτήτως ισχύος, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 17 της υπ' αριθμ. 49828/2008 Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β' 2464), όπως ισχύει. Δεν απαιτείται τα γήπεδα να είναι άρτια και οικοδομήσιμα, εκτός εάν ζητούνται δομικές κατασκευές πέραν των απολύτως αναγκαίων για την εγκατάσταση αυτή. Ως απολύτως αναγκαίες κατασκευές νοούνται: α) στυλίσκος μετρητής της ΔΕΗ, β) οικίσκος εγκατάστασης ηλεκτρονικού εξοπλισμού των Φ/Β συστημάτων που δύναται να είναι προκατασκευασμένος, με τις απολύτως αναγκαίες διαστάσεις και μέχρι εμβαδού 15 τ.μ., γ) περίφραξη για την προστασία της εγκατάστασης με συρματόπλεγμα μέχρι ύψους 2,5 μ. με συμπαγές τοιχίο μέχρι 30εκατοστά και δ) εγκατεστημένος εξοπλισμός Φ/Β συστημάτων των οποίων κανένα στοιχείο δεν υπερβαίνει τα 2,5 μ. από τη στάθμη του φυσικού ή τεχνητά διαμορφωμένου εδάφους των γηπέδων.
2. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν σε κάλυψη το 60% της επιφάνειας του γηπέδου. Ως κάλυψη νοείται η προβολή στο οριζόντιο επίπεδο του συνόλου των εγκαταστάσεων του φωτοβολταϊκού εξοπλισμού, ενώ δεν συνυπολογίζονται στην κάλυψη τα κενά μεταξύ των φωτοβολταϊκών συστοιχιών.
3. Σε περίπτωση ανέγερσης και άλλων χρήσεων δομικών κατασκευών εντός του γηπέδου (όπως κατοικία, γεωργικές αποθήκες κ.λπ.), αυτές συνυπολογίζονται στο παραπάνω καθοριζόμενο ποσοστό κάλυψης, ενώ ως προς τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης για τις χρήσεις αυτές θα ισχύουν οι γενικοί της εκτός σχεδίου δόμησης ή οι τυχόν ειδικοί όροι και περιορισμοί που ισχύουν από άλλες ρυθμίσεις (Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης κ.λπ.).
4. Οι ελάχιστες αποστάσεις των εγκαταστάσεων και τυχόν οικίσκου της περίπτωσης β) της παραγράφου 1 που πρέπει να τηρούνται από τα όρια των γηπέδων ορίζονται στο διπλάσιο του ύψους της εγκατάστασης. Η ελάχιστη απόσταση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 2,5 μ.
5. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκατάσταση των Φ/Β συστημάτων είναι η απόδειξη της κυριότητας ή της νόμιμης κατοχής του γηπέδου εγκατάστασης, καθώς και της συμφωνίας του συνόλου τυχόν συνιδιοκτητών.
Αρθρο 2
Διαδικασία εγκατάστασης
1. Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, ανεξαρτήτως ισχύος, δεν απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, αλλά έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας που εκδίδεται από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ' αριθμ. 5219/3-2-2004 (ΦΕΚ Δ' 114) Υπουργικής Απόφασης όπως ισχύει. Η έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) απαιτείται ειδικά μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του Ν. 1577/1985, β) σε περίπτωση που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα και γ) σε κάθε περίπτωση που η εγκατάσταση προβλέπεται σε διατηρητέα κτήρια.
2. Οι διατάξεις του άρθρου 1 της υπ' αριθμ. 5219/3-2-2004 απόφασης (ΦΕΚ Δ' 114) τροποποιούνται ως εξής:
α) Η περίπτωση ιε) της παραγράφου 3 αντικαθίσταται ως εξής:
«ιε. Τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων, ηλιακών και φωτοβολταϊκών συστημάτων που εγκαθίστανται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις κείμενες σχετικές διατάξεις».
β) Μετά την παράγραφο 3 προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
4. Στην περίπτωση τοποθέτησης φωτοβολταϊκών συστημάτων μέχρι 100 kW σε γήπεδα που δεν βρίσκονται σε δάσος ή σε δασική έκταση σε ρέμα, στον αιγιαλό ή την παραλία, σε καθορισμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε περιοχή απολύτου προστασίας της φύσης, τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας είναι: α) σύντομη περιγραφή των εκτελούμενων εργασιών, που αφορούν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού, β) τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:5000 συντεταγμένο κατά τις ισχύουσες προδιαγραφές σε ψηφιακή μορφή και εξαρτημένο από το Εθνικό Σύστημα Αναφοράς ΕΓΣΑ87 και διάγραμμα κάλυψης όπου φαίνεται η θέση εγκατάστασης του σχετικού εξοπλισμού, γ) υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερόμενου στην οποία θα δηλώνεται ότι το ακίνητο στο οποίο προτίθεται να εγκαταστήσει το φωτοβολταϊκό σταθμό δεν βρίσκεται σε δάσος ή σε δασική έκταση, ρέμα, στον αιγιαλό ή την παραλία, σε καθορισμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε περιοχή απολύτου προστασίας της φύσης, δ) αποδεικτικό κοινοποίησης του αντιγράφου της παραπάνω υπεύθυνης δήλωσης και του τοπογραφικού σχεδίου, στο οικείο δασαρχείο ή κατά περίπτωση άλλη αρμόδια υπηρεσία, καθώς και στην υπηρεσία ΑΠΕ του άρθρου 11 του Ν. 3851/2010 (ΦΕΚ Α' 85), ε) έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) στις περιπτώσεις που αυτή απαιτείται.
Στις παραπάνω περιπτώσεις η Υπηρεσία ΑΠΕ μπορεί να ελέγχει αυτεπαγγέλτως ζητήματα που σχετίζονται με τον τόπο εγκατάστασης των Φ/Β σταθμών απευθύνοντας ερωτήματα στις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες. Στην περίπτωση αυτή σε είκοσι (20) ημέρες από την κοινοποίηση σε αυτήν της υπεύθυνης δήλωσης κοινοποιεί τα αποτελέσματα του ελέγχου στην αρμόδια για τη χορήγηση της έγκρισης πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου η τελευταία να προβεί στις νόμιμες ενέργειες.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης δεν είναι αληθές, πέραν των προβλεπόμενων συνεπειών εκ του λόγου αυτού επιβάλλονται και άλλες τυχόν προβλεπόμενες κυρώσεις στις σχετικές κείμενες διατάξεις».
3. Σε κτήρια που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίου, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ανεξαρτήτως ισχύος που δεν εντάσσονται στο Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων και ηλιακών συστημάτων ψύξης ή θέρμανσης χώρου, επιτρέπεται υπό τους όρους που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 7 του άρθρου 3 της υ.α. υπ' αριθμ... «Εγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ηλιακών συστημάτων σε κτίρια και οικόπεδα εντός σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς» (ΦΕΚ ...).
Ειδικότερα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτήρια ισχύος μεγαλύτερης από 10 kW εκτός σχεδίου πόλεως απαιτείται η συνυποβολή τοπογραφικού διαγράμματος και αντίγραφο της οικοδομικής άδειας.
Αρθρο 3
Καταργούμενες διατάξεις
Η υπ' αριθμ. 29116/2009 Υπουργική Απόφαση «Εγκριση ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης για την εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 1, 4 και 7 του από 24.5.1985 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ' 270), καθώς και ειδικές αποστάσεις από τα όρια των οικισμών κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 4 του ιδίου Π.Δ. και των διατάξεων του άρθρου 7 του από 24.4.1985 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ' 181)» (ΦΕΚ ΑΑΠ 344) και κάθε άλλη αντίθετη διάταξη με τις διατάξεις της παρούσας καταργείται.
Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η διαδικασία αδειοδότησης για φωτοβολταϊκά σε εντός και εκτός σχεδίου κτήρια, οικόπεδα και γήπεδα:
ΕΝΤΟΣ
|
ΕΚΤΟΣ
| ||
ΚΤΗΡΙΑ
| ≤ 10 kW | Σύμφωνα με το Ειδικό Πρόγραμμα για τα κτήρια | Σύμφωνα με το Ειδικό Πρόγραμμα για τα κτήρια |
| 10-100kW | Γνωστοποίηση στις αρμόδιες Υπηρεσίες | Γνωστοποίηση εργασιών, Συνυποβολή τοπογραφικού διαγράμματος και αντίγραφου της οικοδομικής άδειας | |
| ≥ 100kW | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας Συνυποβολή τοπογραφικού διαγράμματος και αντίγραφου της οικοδομικής άδειας | |
| Παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτίρια | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας Έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) | ||
ΓΗΠΕΔΑ / ΟΙΚΟΠΕΔΑ
| < 100 kW | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας με απλούστερη διαδικασία |
| ≥ 100kW | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας | Έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας | |
| Ειδικές περιπτώσεις (σημαντική διαμόρφωση εδάφους, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, διατηρητέα) | Έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) |
